Tiềm năng của thị trường Pin năng lượng mặt trời

Tại Đông Nam Á

Tại Đông Nam Á, Malaysia được IRENA gọi là “nhà tuyển dụng điện quang mặt trời (PV)” lớn nhất khu vực với tổng số hơn 54.300 người làm việc trong ngành này vào năm ngoái – tăng từ 40.300 trong năm 2017.

Malaysia đứng thứ 6 trên toàn cầu trong danh sách các nhà tuyển dụng PV hàng đầu. Việt Nam là quốc gia ASEAN còn lại duy nhất lọt vào top 10, ở vị trí thứ 9 với nhu cầu lớn không kém.

Ngoài ra, Việt Nam cũng được đánh giá là “cường quốc năng lương mặt trời mới trong khu vực Đông Nam Á”.

Năm vừa qua, sản lượng điện mặt trời của nước ta tăng tới 400 lần, từ 10 Mwac lên 4 Gwac, trong khi một cường quốc trong lĩnh vực này là Australia, chỉ sản xuất được 2,7 Gwac điện, tương đương mức độ tăng trưởng 4 lần.

Số liệu của Tổng công ty điện lực Việt Nam (EVN) cho biết cả nước đã có 82 dự án điện mặt trời với tổng công suất 4.460 MW hòa vào lưới điện quốc gia, chiếm 10% tổng sản lượng điện cả nước. Trong khi đó, còn khoảng 13 dự án khác sẽ được đưa vào khai thác trong cuối năm nay.

Với tốc độ phát triển nhanh chóng, nhu cầu lao động trong ngành được dự báo sẽ còn tăng đáng kể trong thời gian tới.

Kịch bản tăng trưởng điện mặt trời có như kỳ vọng?

Từ sau thông báo quy định giá bán điện mặt trời vào tháng 4 vừa qua, thị trường này chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng so với nhiều năm trước. Đại diện của IREX, công ty thành viên chuyên sản xuất pin năng lượng mặt trời, thuộc SolarBK cho biết, đơn hàng đổ về cho nhà máy đã đầy công suất đến hết quý 2 năm sau, khiến doanh nghiệp này phải dốc lực đưa tổ hợp nhà máy sản xuất thiết bị năng lượng tái tạo công nghệ cao kịp hoàn thành giai đoạn 1, để đi vào hoạt động trong đầu năm 2018.

Tuy nhiên, dung lượng thị trường hiện tại vẫn chưa đạt được ngưỡng kỳ vọng đối với các nhà đầu tư, các doanh nghiệp trong ngành và đối với chính phủ. Phân tích tình hình nội tại, có thể thấy hai nguyên nhân chính thuộc về mặt triển khai chính sách FiT và nhận thức trong cộng đồng. Dù thông tư 16/2017/TT-BCT đã quy định hợp đồng mua bán điện, nhưng vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể và bàn giao rõ cho bộ phận tiếp nhận. Bên cạnh đó là khó khăn trong việc thay đổi lắp đặt đồng bộ công tơ điện 2 chiều. EVN đang hoạt động theo cơ chế độc lập, nên việc phân bổ xuống các EVN địa phương cũng sẽ phụ thuộc nhiều yếu tố về mặt thời gian, kỹ thuật triển khai. Do đó, việc đòi hỏi các bên cùng thực hiện đồng bộ với một chính sách chưa có tiền lệ trước đây sẽ phải chấp nhận mất nhiều thời gian.

Thứ hai là về mặt nhận thức thị trường, thông tin về thị trường chưa nhiều, đa số người quan tâm thì lại tỏ ra lo ngại khi một hệ thống điện mặt trời có thời gian khấu hao khá dài từ 25-30 năm. Điều gì xảy ra nếu doanh nghiệp cung cấp hệ thống phá sản trước thời gian đó, trong khi dịch vụ sửa chữa hệ thống, thiết bị phụ trợ thay thế hệ thống không phổ biến như các ngành khác. Đầu tư một số tiền lớn ban đầu cho những hiệu quả, lợi ích có được trong tương lai khiến nhiều người vẫn chưa tỏ ra thực sự tin tưởng.